« Ο λαός ο καθήμενος εν σκότει είδε φως μέγα».....Α! ΜΕΡΟΣ

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πειραιώς Καλλίνικου

Μετά από την Βάπτιση Του, που έγινε στον Ιορδάνη ποταμό και στην οποία υπηρέτησε ο Πρόδρομος, ο Κύριος εισήλθε στο δημόσιο βίο και άρχισε το φωτοβόλο και σωτηριώδες κήρυγμα Του. Ο Ήλιος της Δικαιοσύνης απλώνει πλέον τις ζωογόνες ακτίνες του, για να αναζωογονήσει την νεκρωμένη, λόγω της αμαρτίας, ανθρωπότητα. Φως μοναδικό εκπέμπεται, πρωτόγνωρο και μοναδικό. Ο λαός εκπλήσσεται! Δέχεται σαν διψασμένη γη το ύδωρ το ζωογόνο της διδασκαλίας του Χριστού. Οι ψυχές, που βρίσκονται στο σκοτάδι της άγνοιας, καταλάμπονται. «Φως Χριστού φαίνει πάσι». Ο Κύριος είπε: «Εγώ φως είς κόσμον ελήλυθα». Και επανέλαβε: «Εγώ ειμί το φως του κόσμου»! και ο Ευαγγελιστής καταγράφει το μέγα εκείνο γεγονός. «Ο λαός ο καθήμενος εν σκότει είδε το φως μέγα και τοις καθημένοις εν χώρα και σκιά θανάτου φως ανέτειλεν αυτοίς». Δεν είναι απλώς διαπίστωση αυτή του Ευαγγελιστή. Είναι μια πραγματικότητα που έχει έκτοτε αιώνια τη αξία. Είναι μια πραγματικότης, που αλλάσσει  την όψη του κόσμου, δίδει νέες προοπτικές στην ανθρώπινη ζωή. Μεταμορφώνει τον κόσμο. Διαλύει τα σύννεφα του σκότους και της άγνοιας. Απομακρύνει την πλάνη και το ψεύδος. Φώς υπερκόσμιο έκτοτε υπάρχει στην ανθρωπότητα ολόκληρη. Όσοι έχουν μάτια καθαρά και δεκτικότητα καρδιάς θα το βλέπουν. Θα το απολαμβάνουν. Θα σώζονται από το υπερκόσμιο αυτό Φώς. Στο σκοτάδι πλέον θα μένουν οι έχοντες εγωιστικά κλεισμένη την καρδιά, για να μην εισέλθει μέσα τους το ζωογόνο φως του Ευαγγελίου. Οι άπιστοι και εθελοτυφλούντες θα είναι οι χαμένοι της ζωής. Οι καλοπροαίρετοι και ταπεινοί θα απολαμβάνουν το Φώς. Θα ζουν πλέον «ως τέκνα φωτός». Θα απολαμβάνουν τον ήλιο της δικαιοσύνης.

 

«Ο λαός ο καθήμενος εν σκότει είδε φως μέγα». Βαρυσήμαντη η διαπίστωση του Ευαγγελίου. Μια σύντομη αναδρομή στην ανθρώπινη ιστορία, την προ Χριστού, βεβαιώνει ατράνταχτα «του λόγου το ασφαλές». Στην πρωτοχριστιανική ανθρωπότητα το πνευματικό σκοτάδι ήταν καθολικό φαινόμενο της ζωής. Οι Έλληνες φιλόσοφοι είχαν πει και είχαν διατυπώσει θαυμάσιες ιδέες και αρκετές αλήθειες. Μα δεν υπήρχε πλήρες φως! Σε βασικά ζητήματα της ζωής κυριαρχούσε η πλάνη και το ψεύδος. Μονάχα όταν ήλθε ο Χριστός έδωσε φως στα μεγάλα προβλήματα της ζωής. Μονάχα ο Χριστός φανέρωσε τον αληθινό Θεό, αλλά και το αληθινό νόημα και τον αληθινό σκοπό της ανθρώπινης ζωής. Μπορεί σήμερα να είναι πολλοί άνθρωποι στο σκοτάδι, όμως το φως δίπλα υπάρχει. Απλούστατα οι πολλοί «ηγάπησαν μάλλον το σκότος ή το φως». Στο σκοτάδι παραμένουν ακόμα αυτοί που πεισματικά θέλουν να αγνοούν τον μέγα Φωτοδότη, τον Ιησού. Ο Ιησούς προσφέρεται εις όλους. Αλλά δεν παραβιάζει την ανθρώπινη θέληση. Όποιος θέλει Τον ακολουθεί. Όποιος θέλει ανοίγει την καρδιά του στις σωστικές ζωογόνες ακτίνες Του. Εκείνος, δημιουργός της ανθρώπινης ελευθερίας, δεν την παραβιάζει. Όσοι θεληματικά Τον διώχνουν από κοντά τους και Τον αγνοούν, αυτοί μόνοι τους καταδικάζουν τους εαυτούς τους στην άγνοια και το πνευματικό σκότος. Στην πρωτοχριστιανική περίοδο απουσίαζε η αλήθεια για τον Θεό. Ο πολύς κόσμος ήταν βυθισμένος στην λατρεία των ειδώλων. Έπλαθαν οι άνθρωποι θεούς με την δική τους φαντασία. Οι Έλληνες έπλασαν με την φαντασία τους τους ανύπαρκτους θεούς του Ολύμπου. Άλλοι λαοί τις δικές τους φανταστικές θεότητες. Θεοποίησαν τα στοιχεία της φύσεως, θεοποίησαν τα ζώα και ανθρώπινα πάθη. Θεοποίησαν ακόμα και τα ξόανα. Οι Αθηναίοι αναζητούσαν τον «άγνωστο θεό» μη δυνάμενοι να ικανοποιήσουν τις πνευματικές τους αναζητήσεις με τους θεούς του Ολύμπου. Μονάχα οι Εβραίοι είχαν ακτίνες του αληθινού Θεού. Όχι όμως και την πλήρη αλήθεια.

 

Την πλήρη αλήθεια περί Θεού την αποκάλυψε ο ενανθρωπήσας Λυτρωτής. Αυτός φανέρωσε ότι ο Θεός είναι τριαδικός. Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα. Έδωσε άπλετο φως στην περί Θεού αλήθεια. Από τότε εφανερώθη «η της Τριάδος προσκύνησις». Η πίστης στον αληθινό Τριαδικό Θεό είναι η αποκάλυψη του Ιησού Χριστού. Δεν είναι ανθρώπινο κατασκεύασμα. Δεν είναι επινόηση φιλοσοφική. Είναι αποκάλυψις Θεού μη επιδεχόμενη ανθρώπινη αμφισβήτηση. Ο προχριστιανικός κόσμος είχε συγκεχυμένη ιδέα περί αρετής και αγαθού. Αρετή εθεωρείτο η αδράνεια η σωματική. Ο Χριστός κηρύττει ότι η αρετή είναι η ανδρεία του πνεύματος, που φαίνεται με τη συγχωρητικότητα, την αγάπη και την καλοσύνη. Δυνατός πλέον εν Χριστώ δεν είναι ο διαθέτων ισχυρούς μυς, που δύναται να πατά επί πτωμάτων. Αλλά κυρίαρχος επί των παθών του, ο τιθασεύων τον θυμό του, ο υπερνικών την κακία του, ο συγκρατών τις άταχτες ορμές του. δυνατός εν Χριστώ δεν είναι ο εκδικούμενος, αλλά ο συγχωρών τον εχθρό του και ανταποδίδων καλόν αντί κακού. Ο άνθρωπος του Χριστού δεν έχει αξία αφού οι δούλοι δεν εθεωρούντο άνθρωποι αλλά «istrumenta vocalia», δηλαδή ομιλούντα εργαλεία ή res, δηλαδή πράγματα. Και δούλοι ήσαν ένα πολύ μεγάλο μέρος της προχριστιανικής ανθρωπότητας. Εύκολα δε κάποιος μπορούσε να καταστεί από ελεύθερος δούλος. Όποιος χρωστούσε χρήματα ή εσυλλαμβάνετο αιχμάλωτος στον πόλεμο, επωλείτο ως δούλος. Και οι γονείς μπορούσαν να πουλήσουν ως δούλους τα παιδιά τους.

 

Οι δούλοι δεν είχαν όνομα αλλά έναν αριθμό, όπως σήμερα βάζουμε στα άλογα. Ήσαν κτήμα του κυρίου τους. Τους κακοποιούσαν κατά τις διαθέσεις των. Τους έσφαζαν για να ταΐσουν τα ιχθυοτροφεία των. Και τους πετούσαν στους δρόμους όταν εγήρασκαν και ήσαν ακατάλληλοι για δουλειά. Είναι ανατριχιαστικές οι πληροφορίες για την κατάσταση των δούλων της τότε εποχής. Στις μεγάλες πόλεις υπήρχαν ανθρώπινα παζάρια όπου επωλούντο και αγοράζοντο όπως γίνεται σήμερα στα παζάρια πωλήσεως και αγοράς ζώων. Το κακό είναι ότι και οι φιλόσοφοι ακόμα ήταν υποστηρικτές του θεσμού της δουλείας. Ο Αριστοτέλης μάλιστα εθεωρείτο ο θεωρητικός εκπρόσωπος της αναγκαιότητος του θεσμού των δούλων. Λέγει: «Φύσει το ανθρώπινο γένος διαιρείται εις ελεύθερους και δούλους». Ο Χριστός ήλθε «κηρύξαι αιχμαλώτοις άφεσιν». Με την ενανθρώπηση Του φανερώνει την μεγάλη αξία του ανθρώπου. Ήλθε για αν σώσει τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος κατά τον Χριστό είναι εικόνα του Θεού. Είναι το παιδί του Θεού. «Όσοι δε έλαβον αυτόν, έδωκεν αυτοίς εξουσίαν τέκνα Θεού γένεσθαι». Ο άνθρωπος είναι, κατά τον χριστιανισμό, ψυχοσωματική οντότητα, πλασμένος κατ’ εικόνα Θεού. Έχει ψυχή αθάνατη, που δεν εξαγοράζεται με όλα τα αγαθά της γης. «Τι γαρ ωφελείται άνθρωπος εάν τον κόσμον όλον κερδήσει, την δε ψυχήν αυτού ζημιωθεί;».

 

Συνεχίζεται….

 

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό Πειραϊκή Εκκλησία τον Ιανουάριο του 2000