Η Αλήθεια για την Εκκλησιαστική περιουσία...Β! ΜΕΡΟΣ

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πειραιώς Καλλίνικου

Β! ΜΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ:  Η Αλήθεια για την Εκκλησιαστική περιουσία

7. Το κράτος δυσχεραίνει την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας.

Η ολίγη περιουσία που απέμεινε στην Εκκλησία, μετά από τις αλλεπάλληλες παραχωρήσεις και αρπαγές της, δεν κατέστη δυνατό να αξιοποιηθεί, όπως έπρεπε από την Εκκλησία. Για τη μη αξιοποίηση της μέχρι σήμερα φέρει μεγάλη ευθύνη το Κράτος. Με τις αλλεπάλληλες δεσμεύσεις, που κατά καιρούς επέβαλε, στάθηκε τροχοπέδη σε κάθε καλή προσπάθεια αξιοποιήσεως αστικών οικοπέδων και άλλων εκκλησιαστικών κτημάτων. Η έλλειψη όρων δομήσεως των εκκλησιαστικών οικοπέδων και η ανεκδιήγητη θεωρία των «διακατεχομένων» εκκλησιαστικών εδαφών, δημιούργησαν πολλά εμπόδια σε κάθε καλή πρόθεση της Εκκλησίας για την αξιοποίηση της περιουσίας της. Και στην ανοικοδόμηση ακόμα του Συνοδικού Μεγάρου πάνω στην οικοπεδική έκταση που ήταν άλλοτε το 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο και ή οποία αναμφισβήτητα ανήκει ολόκληρη στην Εκκλησία, η Πολιτεία μέχρι σήμερα φέρνει εμπόδια και καθιστά δυσχερή την ανοικοδόμηση του, που είναι τόσο απαραίτητο για την ευπρεπή και άνετη λειτουργία της Κεντρικής Διοικήσεως της Εκκλησίας. Δεσμεύσεις που δεν τολμά η Πολιτεία να επιβάλει στον τελευταίο ιδιώτη, τις επιβάλει πολλές φορές, δυστυχώς, στην τροφό και φρουρό του γένους, την Ορθόδοξη Εκκλησία. Ζητά το Κράτος τίτλους από τα Μοναστήρια που κατέχουν την περιουσία τους πεντακόσια, οκτακόσια και χίλια χρόνια. Και τους αρνείται και το δικαίωμα της χρησικτησίας που δεν θα το τολμούσε αν αρνηθεί στον τελευταίο ιδιώτη που θα κατέχει εδάφη για είκοσι μόνο χρόνια. Όλες οι περιουσίες των Ελλήνων ήσαν, μετά την απελευθέρωση χωρίς τίτλους. Και σήμερα ακόμη στη Μακεδονία οι χωρικοί δεν εμποδίζονται στις αγοραπωλησίες, αν και δεν έχουν τίτλους για τα κτήματα τους. Ποιος θα έδιδε τίτλους ιδιοκτησίας στα Μοναστήρια, αφού τα Μοναστήρια την κατέχουν προ ιδρύσεως του νέου Ελληνικού Κράτους; Οι Τούρκοι εξέδιδον φιρμάνια και ανεγνώριζαν την ιδιοκτησία των Μοναστηριών αλλά το ελευθερωθέν, με το αίμα των Μοναστηριών, Ελληνικό Κράτος αρνείται το ιδιοκτησιακό δικαίωμα των Ιερών Μονών!. Και φθάνε να παραθεωρεί ακόμα και τα Πατριαρχικά Σιγγίλια και αυτά ακόμη τα χρυσόβουλα Αυτοκρατόρων του Βυζαντίου, πολλά εκ των οποίων κατοχυρώνουν την ιδιοκτησία Ιερών Μονών. αγνοεί ακόμα το Ορθόδοξο Ελληνικό Κράτος διαθήκες κτητόρων Ιερών Μονών, που τις επισφραγίζουν με αναθέματα και αφορισμό, για όποιον αρπάσει την περιουσία των Μονών τους. Αλλά και τα αναθέματα πολλών ευσεβών Χριστιανών που κατά καιρούς αφιέρωσαν την περιουσία τους σε Ναούς και Μοναστήρια, με ρητή δήλωση της θελήσεως τους, να παραμένει πάντοτε στην κατοχή και ιδιοκτησία των Ναών και των Μονών. Πως θέλουμε την Εκκλησία να δρα ελεύθερα και να επιτελεί ανεμπόδιστα το ανθρωποπλαστικό έργο της, όταν δεν έχει τα οικονομικά μέσα για να αναπτύξει την δραστηριότητα της; Πως θα συντηρηθεί η Εκκλησία, θα ιδρύσει Ιεραποστολές, θα εκδώσει βιβλία, εφημερίδες και περιοδικά, για να μεταδώσει στο λαό το μήνυμα του Ευαγγελίου, όταν στερείται οικονομικών πόρων; Και πως θα είναι ελεύθερη η Εκκλησία και αδέσμευτη και αδούλωτη όταν εξαρτάται οικονομικώς από την καλή θέληση των εκάστοτε κυβερνώντων; Σ’ ολόκληρο τον ευρωπαϊκό χώρο τόσον η Καθολική, όσον και οι Προτεσταντικές Εκκλησίες, και περιουσία τεράστια διαθέτουν και αστικά ακίνητα κολοσσιαία έχουν στη διάθεση τους και πάμπλουτες είναι. Και όλα τα ευρωπαϊκά κράτη συντρέχουν τις Εκκλησίες τους, για να μπορούν χωρίς οικονομική μιζέρια να αναπτύσσουν την ποιμαντική τους δραστηριότητα τους.

8. Πόση είναι η εκκλησιαστική περιουσία σήμερα;

Πόση είναι αυτή η πολυθρύλητη εκκλησιαστική περιουσία σήμερα, που οι δημοσιογράφοι την υπολογίζουν σε αξία πολλών δισεκατομμυρίων; Πρέπει ο λαός να μάθει την αλήθεια και να μη πλανάται από ανεύθυνους. Η περιουσία την οποία κατέχει η Εκκλησία σήμερα, δεν είναι τόσο μεγάλη, όσο την παρουσιάζουν. Ούτε έχει αξιόλογους προσόδους. Ούτε δύναται να επαρκέσει για τις πάμπολλες ανάγκες της Εκκλησίας. Έχει ίσως ονομαστική αξία, όχι όμως προσόδους και κέρδη. Και αναφέρουμε ένα κλασικό παράδειγμα. Το προ του «Ευαγγελισμού» άλσος ανήκει εξ ολοκλήρου στη Μονή Πετράκη. Και ολόκληρο το άλσος Παγκρατίου ανήκει στον ΟΔΕΠ. Έχουν όντως τεράστια ονομαστική αξία. Αλλά στην Εκκλησία δεν αποφέρουν απολύτως κανένα κέρδος, γιατί ούτε ενοίκιο από το Δημόσιο εισπράττεται για τη χρησιμοποίηση τους ως χώρος πρασίνου, ούτε οικοδομήσει επ’ αυτών η Εκκλησία έχει το δικαίωμα, ούτε να τα εκμεταλλευτεί και να τα αξιοποιήσει. Οι δασικές εξάλλου και αγροτικές εκτάσεις που κατέχει η Εκκλησία σήμερα, είναι περίπου οι εξής: Ο ΟΔΕΠ έχει στην κατοχή του 400.000 περίπου στρέμματα αγρών. Όλα τα Μοναστήρια της Ελλάδος σ’ ολόκληρη την Επικράτεια έχουν στην κατοχή τους 410.000 στρέμματα δασών, 380.000 στρέμματα λιβαδιών και 87.000 στρέμματα αγρών. Από τις 8.000 περίπου της Ελλαδικής Εκκλησίας οι περισσότεροι δεν έχουν κανένα περιουσιακό στοιχείο. Ολίγοι μόνον Ιεροί Ναοί της υπαίθρου και δη χωριών έχουν κάποια μικρή αγροτική περιουσία από αφιερώματα πιστών, πολλές φορές όμως μη καλλιεργήσιμων και καθόλου αξιόλογων. Οι Ιερές Μητροπόλεις, ως Ν.Π.Δ.Δ., δεν έχουν κατά κανόνα αγροτική περιουσία, πλην ελαχίστων.

9. Ποιοι διαχειρίζονται την εκκλησιαστική περιουσία.

Η εκκλησιαστική αυτή περιουσία που αναφέραμε, ανήκει στα διάφορα Νομικά Εκκλησιαστικά Πρόσωπα ήτοι στα Μοναστήρια, τον ΟΔΕΠ, και ελάχιστους Ιερούς Ναούς. Την διαχείριση της περιουσίας αυτής έχουν κατά νόμον τα Εκκλησιαστικά Νομικά Πρόσωπα που την κατέχουν, δηλαδή τα Ηγουμενοσυμβούλια των Ιερών Μονών και τα Διοικητικά Συμβούλια του ΟΔΕΠ και άλλων εκκλησιαστικών Νομικών Προσώπων, που διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία. Δεν διαχειρίζονται την περιουσία αυτή οι «Δεσποτάδες», όπως λανθασμένα γράφουν οι εφημερίδες. Δεν ανήκει στους «Δεσποτάδες», ούτε παίρνουν τίποτα απολύτως εξ αυτής οι Αρχιερείς. Οι Αρχιερείς εποπτεύουν επί των Ηγουμενοσυμβουλίων των Ι. Μονών και των Διοικητών Συμβουλίων των άλλων Εκκλησιαστικών Νομικών Προσώπων. Γι αυτό και αμφισβητείται νομικώς το δικαίωμα στους Αρχιερείς να παραχωρήσουν την περιουσία της Εκκλησίας. Όσον η περιουσία του Δήμου ανήκει στο Δήμαρχο, άλλο τόσο η περιουσία της Εκκλησίας ανήκει στους Μητροπολίτες.

10. Ποιές οι ανάγκες καλύπτουν τα έσοδα εκ της εκκλησιαστικής περιουσίας.

Με τις προσόδους εκ της περιουσίας που κατέχει ο ΟΔΕΠ πληρώνονται οι περισσότεροι Ιεροκήρυκες της Εκκλησίας της Ελλάδος, οι υπάλληλοι του ΟΔΕΠ και των Γραφείων της Ιεράς Συνόδου και βοηθείται εκ των προσόδων αυτών η Κεντρική Διοίκηση της Εκκλησίας σε εκδηλώσεις κυρίως της Ιεράς Συνόδου. Οι Ιερές Μητροπόλεις, οι Ιεροί Ναοί και τα Μοναστήρια ουδέν απολύτως λαμβάνουν εκ των εσόδων του ΟΔΕΠ, ο οποίος δυστυχώς είναι και καταχρεωμένος. Τα εκ των μοναστηριακών κτημάτων έσοδα καλύπτουν τις ανάγκες των Μοναστηριακών, δηλαδή την διατροφή των Μοναχών και Καλογραιών, την φιλοξενία των χιλιάδων προσκυνητών, που τα επισκέπτονται, συντηρούνται τα κτήρια των Ιερών Μονών και αν σε κάποιο Μοναστήρι περισσεύει κάτι, βοηθούνται εξ αυτού τα Φιλανθρωπικά Ιδρύματα της Ιεράς Μητροπόλεως, στην οποία οι Μονές ανήκουν.

11. Η Εκκλησία συντηρεί πολυάριθμα Ιδρύματα.

Η Ελλαδική Εκκλησία έχει αναπτύξει τεράστια κοινωνική και φιλανθρωπική διακονία. Συντηρεί πολυάριθμα Ιδρύματα, που παρέχουν ανακούφιση και παρηγοριά στους τροφίμους τους. Και για την συντήρηση των Ιδρυμάτων αυτών η Εκκλησία δαπανά τεράστια ποσά και πολλές φορές αγκομαχεί για την εξεύρεση των κατάλληλων πόρων. Ενδεικτικώς αναφέρουμε μερικούς αριθμούς: Η Εκκλησία έχει και συντηρεί σήμερα γύρω στα 400 Ιδρύματα, ήτοι 88 Οικοτροφεία, 19 Ορφανοτροφεία, 58 Γηροκομεία, 26 Παιδικές Κατασκηνώσεις, 3 Νοσοκομεία και 109 άλλα Ιδρύματα, όπως Άσυλα Ανιάτων, παιδικούς Σταθμούς, Πνευματικά Κέντρα Νεότητος, Ιδρύματα Μαθητικών και Φιλανθρωπικών Υποτροφιών και προικοδοτήσεων, συμπαραστάσεως ασθενών και φυλακισμένων, Σπίτια Γαλήνης και Συσσίτια Γερόντων, ενώ πραγματοποιεί και αποστολές καρδιοπαθών στο εξωτερικό και βοηθεί αναρίθμητες οικογένειες απόρων κάθε μέρα, με τα Φιλόπτωχα Ταμεία Της. Ημείς στον Πειραιά δεν διαθέτουμε κανένα ακίνητο περιουσιακό στοιχείο. Δεν έχουμε καμία κρατική επιχορήγηση, ούτε καμία άλλη ενίσχυση από την εκκλησιαστική περιουσία του υπόλοιπου Ελλαδικού χώρου και όμως με την βοήθεια του Θεού και τη συμπαράσταση του ευσεβούς λαού, επιτελούμε αξιοζήλευτο φιλανθρωπικό και ποιμαντικό έργο.

12. Αυτά που δαπανά το Κράτος για την Εκκλησία δεν επαρκούν.

Αλλά, θα πουν μερικοί, το Κράτος δαπανά μεγάλα ποσά για την Εκκλησία. Πληρώνει τους μισθούς των Αρχιερέων, των Ιερέων και των Διακόνων, ενός τμήματος υπαλλήλων των Ιερών Μητροπόλεων και δαπανά για την Εκκλησιαστική Εκπαίδευση. Αυτό είναι αλήθεια. Αλλά υπάρχουν και πλήθος άλλες εκκλησιαστικές ανάγκες, που δεν καλύπτονται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

 

Συνεχίζεται....

Από το βιβλίο: «Η ΑΛΗΘΕΙΑ για την εκκλησιαστική Περιουσία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πειραιώς Καλλίνικου που εκδόθηκε τον Οκτώβριο του 1986 εκ του τυπογραφείου της Αποστολικής Διακονίας.