Η ενανθρώπιση του Κυρίου, εξανθρωπισμός του ανθρώπου

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πειραιώς Καλλίνικου

Το μεγαλύτερο γεγονός της παγκοσμίου Ιστορίας εορτάζουμε, την κάθοδο του Θεού στη γη. «Ο Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν», «Θεός ἐφανερώθη  ἐν σαρκί». Η ενανθρώπηση του Κυρίου είναι εξανθρωπισμός του ανθρώπου, η αποκατάσταση της αληθινής εικόνας του Θεού στον άνθρωπο. Είναι μυστήριο απροσπέλαστο στο ανθρώπινο μυαλό. «Το απ’ αιώνος απόκρυφον μυστήριον» αποκαλύπτεται σήμερον. Ο Υιός του Θεού, Υιός του ανθρώπου γίνεται. Ο Υιός και Λόγος του Θεού, «ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος». Είναι η ύψιστη πράξη αγάπης προς τον «πεπτωκότα» άνθρωπο. Ο άχρονος και αίδιος Θεός, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, γίνεται «εν χρόνω» άνθρωπος, για να θεώσει τον άνθρωπο. Οι δύο φύσεις του Κυρίου παραμένουν έκτοτε ενωμένες και ασυγχύτως και αδιαιρέτως, τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος στο ένα και το αυτό πρόσωπο του Θεανθρώπου Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Ως τέλειος άνθρωπος ο ενανθρωπήσας Κύριος μας δίνει τον τύπο του αυθεντικού, του προπτωτικού, του αμόλυντου και ολοκληρωμένο.

Η κάθοδος του Υιού και Λόγου του Θεού στη γη και η «εν χρόνω» σάρκωση Του, είναι η νέα δημιουργία, η ανάπλαση, η ανακαίνιση, η αναδημιουργία, και η αποκατάσταση του «πεπτωκότος» ανθρώπου και η τελειοποίηση του. Γι’ αυτό, μόνον, «εν Χριστώ» πλέον ο άνθρωπος ζει αληθινή ανθρώπινη ζωή και γίνεται σωστός άνθρωπος. Μόνον «εν Χριστώ» ο άνθρωπος γίνεται αυθεντικός, αληθινός, ολοκληρωμένος, λελυτρωμένος από τη φθορά της πτώσεως. Χωρίς την αναπλαστική δύναμη του «ενανθρωπήσαντος Λόγου», ο άνθρωπος παραμένει παραμορφωμένος, δούλος της φθοράς, υπηρέτης της αμαρτίας, αφύσικος και εκτροχιασμένος. Μόνο «εν Χριστώ» ο άνθρωπος μεταμορφώνεται σε καινή κτίση, αποκαθίσταται στο πρόσωπο του η αληθινή εικόνα του Θεού και γίνεται «κατά χάριν» μικρός Θεός μέσα στη γη. Εντεύθεν η αυτονόμηση του ανθρώπου από τον ενανθρωπήσαντα Χριστόν είναι πράξη αυτοκτονίας, γιατί αποκόπτει από την αναπλαστική Χάρη του εννθρωπήσαντος Κυρίου. Αυτή δε η αυτονόμηση του σύγχρονου ανθρώπου από τον Χριστό είναι και η αιτία του σημερινού ηθικού δράματος της κοινωνίας, της σημερινής κρίσεως της ανθρωπιάς και της αξίας του ανθρώπου.

 

Ο αυτονομημένος άνθρωπος, που δημιουργείται από το πνεύμα της χωρίς Χριστόν σημερινής εποχής, είναι ο τύπος του εγωκεντρικού, του τυφλού πνευματικά, του αυταπατωμένου στην φανταστική αυτάρκεια του, του εστερήμενου ήθους και ψυχικού μεγαλείου. Είναι ο τύπος του ανθρώπου, που έχει καλλιεργημένο τον νου αλλά ακαλλιέργητη και βάρβαρη καρδιά, που έχει γνώσεις, αλλά του λείπει η σοφία και η σωφροσύνη, που κατέχει αξιώματα αλλά του λείπει η αξία, που έχει χρήματα αλλά είναι πτωχός σε ψυχικά βιώματα, που έχει επιφάνεια αλλά στερείται εσωτερικού βάθους. Είναι ο τύπος του ανθρώπου, που φαίνεται άνθρωπος, αλλά ζει και ενεργεί απάνθρωπα, που ομιλεί περί ελευθερίας, ενώ στην πράξη και στην καθημερινή ζωή είναι δούλος των ενστίκτων του και των κακούργων ενίοτε διαθέσεων του, που πλέει στον τεχνικό πολιτισμό αλλά έχει βίο απολίτιστο και βάρβαρο.

 

Την έννοια του σωστού ανθρώπου φανέρωσε μόνον ο ενανθρωπήσας Λυτρωτής. Η αποξένωση από τον ενανθρωπήσαντα Σωτήρα είναι υποβιβασμός της ανθρώπινης αξίας. Ο Χριστός μας ήλθε, «Ἐπί τῆς γῆς ὤφθη καί τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη», «Όσοι δε έλαβον Αυτόν – δηλαδή όσοι Τον πίστευσαν και Τον δέχθηκαν στην καρδιά τους- έδωκεν αυτοίς εξουσίαν τέκνα Θεού γενέσθαι». Ας προσέλθουμε όλοι μας, ταπεινοί προσκυνητές του μυστηρίου της Βηθλεέμ, «του «χρόνοις αιωνίοις σεσιγημένου». Εύχομαι να δώσουμε την πίστη και την αγάπη προς τον ενανθρωπήσαντα Σωτήρα μας, για να νιώσουμε μέσα μας την ανακαινιστική δύναμη Του και να λάβουμε «χάριν ἀντὶ χάριτος».

 

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο Περιοδικό Πειραϊκή Εκκλησία τον Δεκέμβριο του 2000.